Hoe werken de verificatietools?
Er zijn twee verificatietools:
- De video checker is een hulpmiddel waarmee je kunt nagaan of een video eerder al online is verschenen, en vooral of die video misschien in een andere context werd gebruikt dan waarvoor jij ‘m nu ziet. Dat is belangrijk, want soms worden oude of bestaande video’s gedeeld alsof ze nieuw zijn, om zo een verkeerde indruk te wekken of nepnieuws te verspreiden.
- De beeld checker is een tool die helpt te bepalen of een afbeelding door AI is gemaakt of bewerkt. Het kijkt bijvoorbeeld naar de technische details van de afbeelding, zoals de metadata. Daarnaast controleert het visuele aanwijzingen die kunnen laten zien of de afbeelding digitaal is aangepast, zoals onnatuurlijke vormen of ongebruikelijke patronen die typisch zijn voor AI-gegenereerde beelden.
Bij beide tools kun je ofwel een link (URL) van een afbeelding of video plakken, of zelf een bestand uploaden vanaf je toestel. De tool analyseert het bestand en toont de resultaten op een duidelijke en gebruiksvriendelijke manier.
Hoe kom ik aan links van video’s en afbeeldingen?
Om een afbeelding te analyseren, heb je de directe URL nodig (de weblink die rechtstreeks naar de afbeelding leidt). Als het gaat om een afbeelding op sociale media, zoals Facebook, kun je op een desktopcomputer meestal rechtsklikken op de afbeelding en dan “Afbeeldingslink kopiëren” kiezen. Lukt het niet om de link te kopiëren, of is dat te lastig? Geen probleem. Je kunt de afbeelding ook gewoon downloaden op je toestel en die daarna uploaden in de tool. Dat werkt net zo goed!
Voor video’s kun je óf een URL plakken, óf een video van je computer uploaden (let op: maximaal 2GB groot en maximaal 30 minuten lang). De tool werkt met links van YouTube, Facebook, Twitter, Instagram, Vimeo, Dailymotion, LiveLeak en Dropbox. Maar let op: niet alle video’s op die platformen zijn toegankelijk, bijvoorbeeld door instellingen van de gebruiker of het platform zelf. De link moet naar één specifieke video gaan, niet naar een hele afspeellijst.
Ondersteunde videoformaten zijn: mp4, webm, avi, mov, wmv, ogv, mpg, flv en mkv.
Wat kan ik afleiden uit de resultaten?
De beeld checker bekijkt of een afbeelding echt of nep is. Je krijgt een inschatting op een schaal van “zeer sterk” tot “zwak” bewijs dat de afbeelding nep is.
De video checker helpt je om te controleren of een video al eerder op internet heeft gestaan. Dat is handig, want soms worden oude video’s opnieuw gebruikt om mensen te misleiden. De tool doet volgende zaken:
– Zoekt of dezelfde beelden al ergens online staan. Zo zie je of de video al eerder is gebruikt.
– Laat andere video’s zien die er sterk op lijken. Denk aan opnieuw geüploade versies of ingekorte stukjes.
– Haalt stilstaande beelden uit de video (screenshots). Die beelden kun je dan apart opzoeken met bijvoorbeeld Google Lens, om te zien waar ze nog meer zijn opgedoken.
Zo krijg je snel een beter beeld van waar de video vandaan komt, of ze misschien uit de context is gehaald, en of ze te vertrouwen is.
Kun je altijd vertrouwen op de resultaten?
De tools werken goed en zijn uitgebreid getest. Meestal krijg je dus een betrouwbare indicatie. Maar het blijft technologie, en die kan het ook weleens mis hebben! Zie het vooral als een slim hulpmiddel dat je op weg helpt.
Heb je twijfels over wat je ziet? Dan is het altijd een goed idee om ook andere bronnen te checken, of even iemand met ervaring om raad te vragen.
Wat als de tool geen duidelijk resultaat geeft?
Soms kan de tool niet met zekerheid zeggen of iets echt is of niet. Dat gebeurt bijvoorbeeld als er niet genoeg informatie beschikbaar is, of als de beelden gewoon te vaag of verwarrend zijn.
Dat betekent niet meteen dat er iets verdachts aan de hand is – alleen dat de tool het niet zeker weet. In zo’n geval is het slim om zelf nog wat verder te zoeken, of om extra bronnen te raadplegen om een duidelijker beeld te krijgen.
Wordt mijn zoekopdracht opgeslagen wanneer ik de tools gebruik?
De zoekgegevens worden anoniem bewaard voor statistische doeleinden. We bewaren de datum van de aanvraag, de URL van het medium en, in het geval van afbeeldingen, het bestand zelf.
De tool maakt ook een soort unieke ‘vingerafdruk’ van wat je hebt geüpload. Zo herkent het systeem of iemand anders datzelfde beeld of diezelfde video al eens heeft gecontroleerd. In dat geval krijg je meteen het resultaat te zien, zonder dat alles opnieuw moet worden geanalyseerd.
Zijn de tools gratis te gebruiken?
Ja, alles wat we binnen het VISAVIS-project ontwikkelen – van tools tot lesmateriaal – is volledig gratis voor iedereen.
We willen dat zoveel mogelijk mensen makkelijk kunnen nagaan of beelden of video’s betrouwbaar zijn.
De tools zijn super eenvoudig te gebruiken. Je hoeft geen expert te zijn: met een paar klikken zie je of iets bewerkt is, door AI gemaakt, of uit de context is gehaald.
Voor wie wat dieper wil duiken, zijn er ook handleidingen en extra uitleg. En onderzoekers en factcheckers kunnen onze rapporten vrij gebruiken of erop verder bouwen.
Heb ik technische kennis nodig om de tools te gebruiken?
Nee, dat is niet nodig. De tools zijn speciaal ontworpen om eenvoudig te zijn, ook voor mensen zonder technische achtergrond.
Je kunt gewoon een afbeelding of video uploaden, of de link plakken. De tool begeleidt je stap voor stap en toont duidelijk wat je kunt doen.
Zo krijg je snel een idee of iets echt is, bewerkt werd, of uit de context is gehaald.
Hoe wordt het project gefinancierd?
VISAVIS is een non-profitproject en wordt mogelijk gemaakt dankzij steun van het European Media and Information Fund (EMIF).
Dat fonds steunt projecten die nepnieuws willen tegengaan en mensen mediawijzer willen maken. Het werd opgericht door het European University Institute en de Calouste Gulbenkian Foundation, met steun van verschillende donoren.
Kan ik contact opnemen met iemand van VISAVIS?
Heb je een vraag of wil je gewoon wat meer weten over VISAVIS? Stuur ons gerust een mailtje via visavis_iti@iti.gr of gebruik het contactformulier op onze website.
We antwoorden zo snel mogelijk en staan open voor iedereen. We horen graag van je!